Boerderijen Albert Klein en Wijntje Koorn

Smerp - De boerderij van Albert Klein en Wijntje Koorn, Gemeenelandsweg 60 Smerp, Oosterland. Nu: Dirk N. Mulder en Wijna A. Klein. De oorspronkelijke Westfriese stolp werd gebouwd in 1903-1904. Opdrachtgever tot de bouw was Albert S. Klein. Albert had oorspronkelijk met zijn vader Simon Klein een Wieringer boerderij ten westen van het Stroeër kerkhof, Stroe 2. Deze boerderij is op 19 april 1903 verbrand. Men wilde niet op dezelfde plaats herbouwen, daarom is de nieuwe boerderij op het nabijgelegen perceel aan de Gemeenelandsweg gebouwd. Albert Klein en zijn vrouw Wijntje Koorn hebben tot 1933 op dit bedrijf geboerd.

In dat jaar trouwde hun zoon Simon met Maria Lont. Zij zetten het bedrijf voort. Albert Klein en zijn vrouw verhuizen naar Oosterland, waar zij doorgaan met boeren op kleinere schaal (lees meer onderaan de pagina) De boerderij aan de Gemeenelandsweg was met een Noord- Hollandse stal met plaats voor 14 koeien. Een Noord- Hollandse stal wil zeggen, dat de koeien met de koppen naar de muur staan.

Achter was een dwarsstal, waarin paarden en jongvee waren gehuisvest. Hier was ook een houten pomp aanwezig. De boerderij had boven het woongedeelte een pannendak, boven het bedrijfsgedeelte een rieten dak. Vlak voor de boerderij was een waterput ( op z’n Wierings een waterpet). In de landerijen zijn nu nog drie van zulke putten aanwezig.

Het woongedeelte bestond uit een woonkamer met twee bedsteden. Aan de westkant een slaapkamer met eveneens twee bedsteden. Aan de andere kant van de woonkamer was een gang met een voordeur. De gang kwam uit in de stal. Naast de gang een eenvoudige keuken met daarachter een zogenaamde bakkamer. Daar stond vroeger de melk te romen in platte bakken. Hier was ook nog een regenbak.

In 1952 is de boerderij verbouwd. De Noord- Hollandse stal werd een dubbele Zuid- Hollandse. Nu staan de koeien met de koppen naar elkaar, met een voergang ertussen. De boerderij werd tevens verlengd van twee vierkanten naar drie en er werd een staartstuk aangebouwd. Zodoende was er nu plaats voor 30 koeien en jongvee. In de oude koeienboet aan de oostkant van de boerderij stond ook jongvee. Bij de verbouwing van 1952 werd een mechanische

mestafvoer geïnstalleerd. Dat was de eerste op Wieringen. Het werkte met een lier en was een geweldige verbetering vergeleken met de tijd dat alle mest met de kruiwagen uit de stal gereden moest worden. Het grootste deel van het rieten dak werd vervangen door pannen. Het woongedeelte werd gemoderniseerd. De boerderij kreeg een heel ander aanzien o.a. met grote ramen, een dakkapel en een andere indeling.

Boven de koeienboet, waar het jongvee stond, was een zolder, die gebruikt werd voor hooiopslag. De boet had stenen muren en een rieten dak. Aan de westkant van de boerderij stond een houten boet met een rieten dak. Dat noemde men de jachtwagenboet, omdat hier vroeger de jachtwagen stond. Deze boet was gedeeltelijk opgebouwd van gebruikt scheepshout. Dat was duidelijk te zien. De ene helft diende als kippenhok. De andere helft was berging voor machines. Dan stond er nog recht achter de boerderij een varkensboet. Die was van steen met een pannendak. Alle boeten zijn in dezelfde tijd gebouwd als de boerderij, zo rond 1903. In 1999 is deze boerderij afgebroken en vervangen door het huidige pand.

De geschiedenis van de boerderij op Stroe 2
Maartje Maars en Simon Bakker, ten westen van Stroeër kerkhof. Nu: weiland

In 1828 zijn Maartje Maars en Simon Bakker eigenaar van dit pand. Zij worden opgevolgd door Albert Klein en de minderjarige Simon en Trijntje Klein. Vervolgens is Simon Klein eigenaar. In 1899 verkeert het huis door hooibroei in groot gevaar. Een groep arbeiders helpt de brand blussen en krijgen daarvoor uitbetaald door de Burger Brand Waarborgvereniging. Dat varieert van f 5.- tot f 1.-. Simon Klein is zo dankbaar dat hij de verzekering f 25.- geeft voor de gemaakte onkosten. Door de brand is er toch wel wat beschadigd. In 1900 wordt een deel van de boerderij gesloopt en er volgt een verbouwing. De vorm van een Wieringer boerderij gaat verloren. Er is ook sprake van de bouw van een bergplaats en een woning.

Helaas, enige jaren later, in de nacht van 18 op 19 april 1903 wordt de boerderij van Simon Klein helemaal door brand vernietigd. Het ergste is dat Simon en zijn dochter Geertje, 33 jaar, beiden in de brand omkomen. De boerderij was verzekerd voor f 4000.-. Na aftrek van de kosten krijgen de erfgenamen f 3850.- uitgekeerd. Zoon Albert is als enige, gehuld in een deken, levend uit de brand gekomen. Tot op hoge leeftijd waren de littekens van de brandwonden op zijn hand te zien.

Simon Klein had op Wieringen de bijnaam van “ de Schimmeleboer.” De paarden, die hij had, waren schimmels. Ook deze paarden zijn in de brand omgekomen en ter plaatse begraven. Op de oude plek is geen boerderij herbouwd. De nieuwe boerderij is gebouwd aan de Gemeenelandsweg nummer 60. Het enige dat nog aan de oude boerderij herinnert, is een waterput (waterpet). Die zit nog steeds op dezelfde plaats. Zoon Albert trouwde met Wijntje Koorn. Dit echtpaar heeft tot 1933 op de nieuw gebouwde boerderij op Smerp geboerd. De Burger Brand Waarborg Vereniging is in 2005 opgeheven.

De geschiedenis van de boerderij op Oosterland
Vroeger: Cornelis Kool, Gemeenelandsweg tegenover het MUZpark. Nu: Oosterlander school (sinds 2013 niet meer in gebruik)

In 1828 staat dit gebouw al op de kadastrale kaart, maar krijgt pas in 1874 de L-vorm van een Wieringer boerderij. Cornelis Kool is in 1832 de eigenaar. Hij wordt in 1848 opgevolgd door zijn zoon Cornelis, landman. Daarna gaat het eigendom naar Maartje Tijsen. Zij is de weduwe van Cornelis Kool. Vervolgens: Simon Jansz. Koorn, getrouwd met Neeltje Kool. Daarna: Albert Simon Klein met Wijntje Koorn. In 1952 wordt Jacob Koorn, bakker te Hippolytushoef, eigenaar, die het alweer in 1954 door verkoopt aan Jan Haanstra, koopman te Hippolytushoef. De gemeente Wieringen koopt het geheel in 1958 om het datzelfde jaar nog te slopen. Op dit perceel wordt de Oosterlander school gebouwd.

Boerderij tegenover het MUZ park Oosterland, uit Wandelen over Wieringen, auteur Joh. Oedzes, 1989

Albert Klein en Wijntje Koorn

Boerderij Albert Klein

Simon Koorn en Neeltje Kool

Vroeger stond de openbare school achter de boerderij, net schuin achter de Nederlands Hervormde Michaëlskerk. De boerderij is op 2 januari 1958 verbrand, er was toen een lompenhandel is gevestigd. In de vorige eeuw (19e) was er een touwslagerij in gevestigd en volgens overlevering heeft deze touwslagerij nog scheepstouw geleverd aan de V.O.C. Er naast, aan de rechterkant, was een nauw steegje, wat vroeger Scout en Schepen stegelke genoemd werd, omdat die er altijd langs gingen, nadat ze de paarden en voertuigen gestald hadden bij de bewoners van de boerderij, om naar de vergadering re gaan, welke in de kerk gehouden werd. Naast dat pad was een zeer groot wierpakhuis. Dit was van een Joodse eigenaar. Ook stond er een wierpers in de grote schuur, waar het zeewier in pakken werd geperst.

Voor aan de weg was een kruidenierswinkeltje waar Jan Gorter en Dientje ten Bokkel in woonden. Jan Gorter was een visserman van beroep, met een zwarte hoed op en gekleed in een blauwe visserstrui meet een blauw baaien bovenbroek.

In de boerderij woonde in het begin van de 20e eeuw de familie Siemen Koorn, later werd dit zijn zoon Cornelis Koorn, welke er een varkensmesterij in had. Hier was ruimte, want ook een grote schuur stond er achter. Dit was in de Eerste Wereldoorlog en toen gingen die varkens voor een dikke prijs de grens over, later is deze boerderij nog bewoond door familie Tijssen en familie Brommer. Rond de jaren 1930 woonden Albert Klein en Wijntje Koorn er in, later hebben er nog een paar families ingewoond, totdat hij verkocht werd aan de lompen en oud ijzerhandelaar J. Haanstra.

Het boek Verdwenen boerderijen is verkrijgbaar via de webshop, naar de webshop...